Κρητών Φιλοξενία. Αφίσα διαφημιστικής καμπάνιας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού στη Γερμανία (1975)

Περιγραφή

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ), ανέπτυξε μια συστηματική διαφημιστική πολιτική της οποίας μοχλός ήταν αφίσες, κάποιες μάλιστα υψηλής καλλιτεχνικής αξίας. Οι αφίσες αποτυπώνουν διαφορετικές όψεις της τουριστικής Ελλάδας και είναι φορείς μηνυμάτων ευδαιμονίας αλλά και στερεότυπων απόψεων για την Ελλάδα. Η γραφικότητα της ελληνικής υπαίθρου, η συνάντηση με τους ντόπιους, η ελληνική φιλοξενία αποτυπώνονται στην αφίσα αυτή, όπου διαφημίζεται η Κρήτη, ένας εξαιρετικά δημοφιλής τουριστικός προορισμός για τους Γερμανούς τουρίστες.

Τα προπύλαια και η Ακρόπολη των Αθηνών. Αφίσα διαφημιστικής καμπάνιας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού στη Γερμανία (1971)

Περιγραφή

Οι ελληνικές αρχαιότητες υπήρξαν βασικό κίνητρο για τον γερμανικό τουρισμό προς την Ελλάδα, στοιχείο ταυτότητας της σύγχρονης Ελλάδας και σημαντικό μέσο για την τουριστική καμπάνια του ΕΟΤ. Εικόνες αρχαιοτήτων υπάρχουν σταθερά στις αφίσες του ΕΟΤ που κυκλοφορούν στη Γερμανία. Εμβληματικός είναι ο ρόλος της Ακρόπολης των Αθηνών, του πιο αναγνωρίσιμου αρχαίου μνημείου παγκοσμίως. Οι χιουμοριστικές περιγραφές των γερμανικών τουριστικών οδηγών αποδίδουν μια διαφορετική βιωματική διάσταση της επίσκεψης στον Παρθενώνα: «Εδώ τα απανωτά κλικ από τις κάμερες μπερδεύεται με τα διαπεραστικά σφυρίγματα των αρχαιοφυλάκων που πασχίζουν να δαμάσουν τους πεινασμένους για πολιτισμό τουρίστες! Άλλο ένα ευχάριστο άκουσμα είναι η συναυλία των κλάξον που αντηχεί στο λόφο της Ακρόπολης από τις στενοσόκακα της παλιάς πόλης. Οι Έλληνες δεν χάνουν την παραμικρή ευκαιρία να κορνάρουν και μάλιστα επαναλαμβανόμενα!» (Velbinger, M. (198613) Griechenland. Reise-Tips, Augsburg: Velbinger Verlag, σελ. 215).

Ήλιος, θάλασσα, αρχαιότητες. Κέφαλος, Κως. Αφίσα διαφημιστικής καμπάνιας του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού στη Γερμανία (1977)

Περιγραφή

Η γοητεία της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού στηριζόταν στον συνδυασμό της πολιτισμικής εμπειρίας, που πρόσφερε η επίσκεψη των αρχαιοτήτων, με τη θάλασσα, τον ήλιο και το ελληνικό καλοκαίρι. Τα τρία αυτά στοιχεία συνδυάζονται σε πολλές αφίσες του ΕΟΤ. Ειδικά για το νησί της Κω, υπάρχουν μαρτυρίες της γοητείας που ασκούσε στους Γερμανούς επισκέπτες: «Δεν είναι λίγοι οι επισκέπτες του νησιού της Κω που έγιναν πιστοί της φίλοι. Επισκέπτες που αναζητούσαν τη γαλήνη και τη βρήκαν εδώ. Μια εντελώς ξεχωριστή γαλήνη απλώνεται πάνω από το νησί. Στην ιστορία της ανθρωπότητας που βρίσκει κανείς στα ερείπια της αρχαιότητας, προστίθεται κι η πληρότητα που αποκομίζει από τη βιούμενη καθημερινότητα σε κάθε της έκφανση. Ο επισκέπτης γνωρίζει μια ζωή πλούσια σε καλλιτεχνικές δημιουργίες και γίνεται κοινωνός της ευημερίας που έχει παραμείνει αναλλοίωτη ανά τους αιώνες παρά τα τραγικά πλήγματα που έχει δεχτεί». (DuMont, σελ. 239).

Τα αποικιακά κοινόβια στα Μάταλα, Κρήτη. Χίπις μπροστά στο νοικοκυριό που έστησαν σε προϊστορικές σπηλιές (1970).

Περιγραφή

«Με τις τσέπες αδειανές και μεγάλα όνειρα, ταξιδιώτες και χίπις κατέφτασαν σ’ έναν ράθυμο κόλπο ψαράδων, τα Μάταλα της Κρήτης, κατά τη δεκαετία του '60 και τις αρχές του '70. Συγκροτείται έτσι μια διεθνής κλίκα Ευρωπαίων, Αυστραλών κι Αμερικάνων, συμπεριλαμβανομένων κι ορισμένων αντιρρησιών του πολέμου στο Βιετνάμ. Το κοινόβιο των σπηλαίων στη νότια ακτή της Κρήτης έγινε μονομιάς γνωστό σε όλους τους χίπις ανά τον κόσμο κι αποτέλεσε δημοφιλή προορισμό στον ευρωπαϊκό χώρο, έναν ενδιάμεσο σταθμό στο μονοπάτι προς το Κατμαντού και τη Γκόα.» (Karbe, R. “Vom Hippie zum Ehrenbürger“, taz.de, 3.8.2011).

Έλληνες ψαράδες ξεδιαλέγουν την ψαριά τους στο λιμάνι της Μυκόνου, δεκαετία του ’80.

Περιγραφή

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 η Μύκονος αποτελούσε γνωστό κοσμοπολίτικο προορισμό. Η τουριστική της ανάπτυξη επιταχύνθηκε με τη λειτουργία του αερολιμένα της από το 1971 τόσο που το 1981 η αναλογία πληθυσμού προς αφίξεις τουριστών ήταν 1:7,5. Ταυτόχρονα ο πληθυσμός του νησιού είχε αυξηθεί κατά 45%. Η νυχτερινή ζωή, οι παραλίες γυμνιστών και η συνολική εμπειρία ενός προνεωτερικού παραδείσου που πρόσφερε το νησί κατέστησαν τη Μύκονο τον κατεξοχήν τόπο υποδοχής ξένων τουριστών μεταξύ των ελληνικών νησιών. Σύμφωνα με τον γερμανικό τουριστικό οδηγό Velbinger, πρόκειται για «ένα τουριστικό νησί όπου το καλοκαίρι δεν βρίσκεις μέρος να σταθείς. Τα ελληνικά ήθη, που έχουν αλλοιωθεί ελαφρώς από την επέλαση των επισκεπτών, αφήνουν μεγάλα περιθώρια ελευθερίας στους τουρίστες. Πολύβουες ντίσκο τα βράδια, εξημερωμένοι πελεκάνοι και γκέι στην περατζάδα του λιμανιού ανάμεσα στους ψαράδες που μόλις έχουν βγάλει φρέσκα ψάρια.» (σελ. 386) Ο Έλληνας συγγραφέας Μ. Καραγάτσης καταγράφει ήδη το 1958 τον τουριστικό μετασχηματισμό της Μυκόνου: «Οι Μυκονιάτες ανεκάλυψαν το μυστικό του τουρισμού. Μεγάλο ενδιαφέρον για τις ανέσεις του επισκέπτη και απόλυτη αδιαφορία για τις κινήσεις του. […] Όλοι περιμένουν με λαχτάρα το καλοκαίρι, να καταπλεύσουν οι περιηγητές -ιθαγενείς κι αλλοδαποί- που θα αφήσουν χρήμα στο νησί. Γνωρίζοντας πως ο ξένος είναι το ψωμί τους, διαισθάνθηκαν την πιο κατάλληλη μέθοδο να τον προσελκύσουν, να τον ευχαριστήσουν, να τον ενθουσιάσουν. Κι’ ή μέθοδος αυτή είναι ένα σοφό μείγμα φλογερού ενδιαφέροντος και υπέρτατης αδιαφορίας. Ενδιαφέρονται σε ότι αφορά την άνεση, την καλοπέραση, την ψυχική ευφορία του ξένου. Αδιαφορία όσον αφορά τις πράξεις, τον τρόπο ζωής του. Για τους Μυκονιάτες ο ξένος είναι φίλος αγαπημένος -σχεδόν φιλοξενούμενος εγκαρδιώτατα- μα κι απόλυτα ασύδοτος μέσα στο σπίτι του φιλοξενητή […] Μ. Καραγάτσης «Έτσι αγάπησα τη Μύκονο!..», Εικόνες, τεύχος 138, 16 Ιουνίου 1958, σ. 28, 32.

Ένα περίπτερο στην Ελλάδα, 1979.

Περιγραφή

Οι τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα αναζητούν το «γραφικό» και το «εξωτικό» για να το αποτυπώσουν με τον φωτογραφικό τους φακό. Τα ελληνικά περίπτερα, ένα είδος ψιλικατζίδικου, προσέλκυαν το ενδιαφέρον των ξένων επισκεπτών και περιγράφονταν ως «αξιοθέατα» σε τουριστικούς οδηγούς. «Περίπτερα: Ένα ελληνικό φαινόμενο – Τα βρίσκετε σχεδόν σε κάθε διασταύρωση και μπορείτε να βρείτε πάνω – κάτω ό,τι ψιλολοΐδι βάλει ο νους σας, από ελληνικά τσιγάρα «Παλλάς» μέχρι καρτ ποστάλ, γραμματόσημα, υλικά γραφής, γυαλιά ηλίου, φακούς, γλυκίσματα και περιοδικά.» (Velbinger, σελ. 75.)

Ford σε παραλία της Νάξου, 1972.

Περιγραφή

Οι Γερμανοί τουρίστες έφταναν στην Ελλάδα συχνά οδικώς ώστε να μπορούν να μείνουν αρκετές εβδομάδες στη χώρα και να περιηγηθούν πολλούς τόπους. Αρκετοί προτιμούσαν τα τροχόσπιτα τα οποία πάρκαραν σε παραλίες ή σε κάμπινγκ. Έλληνες μετανάστες επίσης αγόραζαν γερμανικά αυτοκίνητα και επέστρεφαν για διακοπές στην πατρίδα τους. Για τους τουρίστες, η δυνατότητα να φτάνουν με το αυτοκίνητο μέχρι τη θάλασσα συμβόλιζε την απόλυτη ελευθερία.

Γυναίκα στην Ακρόπολη των Αθηνών, 1970.

Περιγραφή

Οι τουρίστες επιλέγουν να βγάζουν φωτογραφίες τους με φόντο τοπία και αρχαιότητες. Σχεδόν κάθε τουρίστας που ταξίδεψε στην Αθήνα, φωτογραφήθηκε στην Ακρόπολη. Οι τουρίστριες, με την εμφάνισή και τη συμπεριφορά τους που συχνά προσέκρουε στα παραδοσιακά ήθη της ελληνικής κοινωνίας της εποχής, αποτελούσαν ειδική κατηγορία τουριστών όπως προκύπτει από ελληνικά δημοσιεύματα της περιόδου της δικτατορίας των συνταγματαρχών αλλά και από συμβουλές που δίνουν γερμανικοί τουριστικοί οδηγοί: «Mια γυναίκα μόνη στην Ελλάδα: Σε γενικές γραμμές, δεν θα έχετε κανένα πρόβλημα. Δεν χρειάζεται να καλύψετε το κεφάλι σας στο δρόμο, αλλά λάβετε υπόψιν σας ότι οι Ελληνίδες εξακολουθούν να ντύνονται σχετικά συντηρητικά. Η Βυζαντινή Εκκλησία και ιδιαίτερα οι γενειοφόροι ιερείς της επαγρυπνούν. Δυστυχώς, τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ σε σχέση με την αρχαιότητα, τότε οι άνθρωποι ευφραίνονταν στη θέα μιας όμορφης φιγούρας (βλέπε Αφροδίτη της Μήλου). Οι Έλληνες άντρες πάλι, αρέσκονται στο να κοιτάζουν τις ελαφρότερα ντυμένες τουρίστριες. Αν δεν θέλετε να φλερτάρετε στις διακοπές σας, θα πρέπει να το δείξετε με ξεκάθαρο τρόπο.» (Velbinger, M. (198613) Griechenland. Reise-Tips, Augsburg: Velbinger Verlag, σελ. 96).